ΛΑΖΑΡΕΤΟ
Πεθαίνοντας για λευτεριά και δίκιο - Από τη μήτρα του ΚΚΕ στην αθανασία!
Ο τοίχος των εκτελέσεων στο Λαζαρέτο. Κάθε τρύπα από τις σφαίρες έχει καλυφθεί με κόκκινα γαρύφαλλα
Τα μέρη που η αστική εξουσία διέπραξε τις φρικαλεότητές της είναι διασκορπισμένα παντού. Σε κάθε γωνιά της χώρας μπορείς να βρεις σημεία που έχουν ποτιστεί από το αίμα των κομμουνιστών. Μπορείς να βρεις φυλακές, τόπους εξορίας και βασανιστηρίων, τόπους εκτελέσεων. Μοιάζει με μία διαρκή υπενθύμιση της βαρβαρότητας, με αμέτρητους σταθμούς πόνου και θυσιών, με αμέτρητα μνημεία γενναιότητας και κομμουνιστικής ανιδιοτέλειας.
Υπάρχει μία στάλα γης μέσα στο Ιόνιο, μία μικρή κουκίδα στη θάλασσα μία ανάσα από τις ακτές της Κέρκυρας, μόλις 1 ναυτικό μίλι μακριά από την κοντινότερη ακτή της. Εκεί βρίσκεται ένα μικρό καταπράσινο νησάκι που μοιάζει λες και έχει μασκαρευτεί με φυσική ομορφιά για να κρύψει τα δυσώδη εγκλήματα που διέπραξαν πάνω του οι δήμιοι του λαού. Κάθε γωνία της μικρής έκτασής του κρύβει μία μικρή ιστορία φρίκης του συστήματος και φανερώνει με τρόπο αποκρουστικό το πραγματικό του πρόσωπο.
Λέγεται Λαζαρέτο και πάνω του εκτελέστηκαν περισσότεροι από 200 κομμουνιστές και αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Κάθε χρόνο γεμίζει με συντρόφους που παραμένουν πιστοί στο ραντεβού για να κρατούν τη μνήμη ζωντανή, που επιμένουν με συνέπεια να σκουπίζουν τη λήθη πάνω από την ιστορία και να μην της επιτρέπουν να κρύβει την αλήθεια, που πατάνε στο Λαζαρέτο για να τιμήσουν όσους έπεσαν για το πιο όμορφο ιδανικό αλλά κυρίως για να μην ξεχαστεί ούτε η θυσία τους ούτε οι δήμιοί τους.
Το μικρό αυτό νησί είναι ορατό από μακριά, μοιάζει τόσο κοντά στη στεριά που νομίζεις ότι μπορείς να φτάσεις σε αυτό κολυμπώντας. Το σύστημα κρύβει στα πιο φανερά μέρη τα πιο μεγάλα του εγκλήματα. Στο λιμάνι περιμένοντας την αναχώρηση οι ματιές προς την κατεύθυνσή του είναι επίμονες λες και μας μαγνητίζει το βλέμμα, λες και φωνάζει να το κοιτάξουμε. Οι νεκροί μας περιμένουν. Μέσα στο καράβι το πρώτο ρίγος που διαπερνά το κορμί σου είναι όταν αρχίζεις να συνειδητοποιείς ότι κάνεις την ίδια διαδρομή που ακολούθησαν οι μελλοθάνατοι, όμως τώρα αντί να τιμωρείς την ιδιότητά τους, αυτή που έκανε τους βάρβαρους να τους εκτελέσουν, την τιμάς. Φτάνεις πολύ γρήγορα και τις μέρες που ο ήλιος λούζει το νησάκι με το φως του εκείνο μοιάζει τόσο όμορφο που αδυνατείς να συλλάβεις τη διαστροφή που κρύβει. Είναι τόσο σύντομη η διαδρομή που μοιάζει με τη ζωή των εκτελεσμένων.
Πλησιάζοντας καταλαβαίνεις ότι η φύση, λες και ντροπιάστηκε και η ίδια από όσα έγιναν πάνω στο νησί, έχει φροντίσει να κρύψει καλά μέσα στην αγκαλιά της τους 112 μαρμαρένιους σταυρούς των νεκρών που έχει γίνει κατορθωτό να ταυτοποιηθούν. Φτάνοντας πατάς σε ένα φαρδύ μονοπάτι με ελαφρά ανηφορική κλίση με κατεύθυνση προς το κέντρο του νησιού. Βαδίζεις τον μικρό Γολγοθά και στο βάθος, κρυμμένοι στην αγκαλιά του πυκνόφυτου αιώνιου σπιτιού τους, στοιχισμένοι σε παράταξη, φανερώνονται οι σταυροί των νεκρών. Των δολοφονημένων ηρώων του λαού. Το μονοπάτι διασχίζει τους σταυρούς, προχωράς και έχεις στο πλάι σου την ιστορία. Ρίχνεις κλεφτές ματιές στα δύο στοιχεία που αναγράφονται σε κάθε σταυρό. Όνομα και ηλικία. Όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που πρέπει να ξέρεις γι’ αυτούς βρίσκονται στους λόγους που είναι θαμμένοι στο Λαζαρέτο.
Προχωρώντας ευθεία και αριστερά ένας τοίχος υψωμένος απομεινάρι ενός παλιότερου κτιρίου - χαλάσματα της ιστορίας - που στέκεται φαινομενικά αυθαίρετα στο χώρο. Απάνω του η σκαλισμένη επιφάνεια, τρυπημένη από τις σφαίρες δεν αφήνει παρερμηνείες. Η συνειδητοποίηση του ρόλου του είναι που προσθέτει μεγαλύτερο ρίγος στη θέα του. Την ανάγλυφη επιφάνεια του τοίχου μπορείς να την αγγίξεις, μπορείς να την ψηλαφίσεις και να νιώσεις το αποτύπωμα από τη σφαίρα που έσκισε το στήθος του συντρόφου σου. Ένα ψηφιδωτό αίματος και θυσίας, μία επίμονη έμπρακτη αποτύπωση ότι ο δρόμος ήταν μακρύς και δύσκολος ως εδώ. Θα είναι άλλο τόσο μέχρι το τέλος.
Όταν σκέφτεσαι ΚΚΕ, να θυμάσαι ότι υπάρχει ένας τρυπημένος μαντρότοιχος στη μέση της θάλασσας, φτιαγμένος με σκόνη, άμμο και νερό, που πάνω του έχει σκαλισμένη από τις σφαίρες ολόκληρη την ιστορία του λαού μας. Έτσι έχει συνδεθεί το Κόμμα με το λαό και τους αγώνες του. Όπως το κύμα ξύνει τους βράχους, όπως η βροχή ροκανίζει τις πέτρες, όπως τα ποτάμια χαράζουν τη γη. Με αποτυπωμένα σημάδια για πάντα στα στοιχεία της φύσης να τους καθορίζουν το σχήμα και τα μετατρέπουν σε μνημεία πυξίδες για το μέλλον.
Τα γαρύφαλλα βρίσκουν χώρο να χωρέσουν στις οπές, νεαροί σύντροφοι φροντίζουν ώστε να μην μείνει καμία χωρίς να καλύπτεται από τα άνθη τους. Ακριβώς μπροστά από τον τοίχο εκτελέσεων ένα σεμνό μνημείο πλημμυρίζει από λουλούδια και στεφάνια. Στη λιτή εκδήλωση που ακολουθεί τα τραγούδια δημιουργούν μία ατμόσφαιρα μυσταγωγίας χωρίς να το επιδιώκουν. Τα συνθήματα αντιλαλούν στον ορίζοντα ανάμεσα από τον παφλασμό των κυμάτων, θα ορκιζόσουν ότι τα φωνάζουν και οι εκτελεσμένοι. Μετά το προσκλητήριο νεκρών το τελευταίο βλέμμα στο χώρο πριν την αναχώρηση μοιάζει με μία υπόσχεση σε εκκρεμότητα που οφείλουμε να τακτοποιήσουμε.
Πρέπει να περάσουμε ξανά ανάμεσα από τους σταυρούς, δεν υπάρχει άλλος δρόμος για την επιστροφή, δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τη ζωή. Πλέον μας καθορίζουν οι μονόδρομοι που έχουμε επιλέξει. Οι καρδιές μας ψιθυρίζουν: Σύντροφοι, κάθε λουλούδι που αφήνουμε στις μαρμαρένιες πλάκες, κάθε χέρι που αγγίζει τον τρυπημένο από τις σφαίρες τοίχο της εκτέλεσής σας, κάθε στεφάνι που υποκλίνεται μπροστά στην θυσία σας, κάθε τραγούδι που ψιθυρίζουν τα χείλη μας, κάθε σύνθημα που βγαίνει από τα στήθη μας, όλες οι υψωμένες γροθιές που σφίγγονται στην μνήμη σας είναι μία εκπλήρωση στην υπόσχεση μας ότι οι θυσίες σας δεν θα πάνε χαμένες, ο κόσμος που ονειρευτήκατε - και δώσατε τη ζωή σας για αυτόν - θα έρθει, η κοινωνία που παλέψατε να οικοδομήσετε θα γίνει πραγματικότητα.
Το καράβι αναχωρεί. Έχει την αντίθετη κατεύθυνση από το Λαζαρέτο αλλά αυτή η απροσδιόριστη δύναμη να μας μαγνητίζει το βλέμμα επανέρχεται. Γυρίζουμε τα μάτια και ο ήλιος φωτίζει την μικρή κουκίδα γης και επιμένει να την κάνει να μοιάζει τόσο όμορφη, τόσο λαμπερή και φωτεινή. Πλέον δεν φαίνονται οι τάφοι, δεν φαίνεται ο τοίχος της εκτέλεσης, δεν φαίνονται οι νεκροί. Όμως εμείς ξέρουμε ότι είναι εκεί.
Κώστας Κάρρας, μέλος της ΚΟ Κέρκυρας του ΚΚΕ
